İki
gün bundan əvvəl, ölkəmizdə və bütün dünyada Ana dili günü qeyd olundu. Dil bir
millətin varlığını sübut edən ən böyük abidədir. Buna görə də biz dilimizi
qorumalı, bacardığımız qədər kütləviləşdirilməsinə nail olmalıyıq. Bu sahədə
futbolun da az rolu deyil. Məlum məsələdir ki, son illər Topaz Premyer Liqasına
böyük legioner axını var. Təbii ki, əcnəbi futbolçuların dilimizlə az da olsa,
maraqlanması həm də vətənimizə diqqətlərinin göstəricisidir. Buna görə də, klublarımızın bəzilərinin mətbuat
katibləri ilə əlaqə saxlayıb, məsələnin nə yerdə olduğunu öyrənməyə çalışdıq.
Gündüz Abbaszadə (“Neftçi”) : “Tam əminliklə deyə bilərəm ki, Denis Silva Kruz neçə ildir Azərbaycanda
oynadığına görə ana dilimizdə danışılan bütün sözləri başa düşür və fikrini də bu
dildə ifadə edə bilər. Bəli, danışanda ləhcəsində fərq hiss olunur ki, bu da
normaldır. Bundan başqa, Flavinyo da Azərbaycan dilini az da olsa, başa düşür və
çətin məqamlarda bu dildən istifadə edir. Amma ən yaxşı, yüksək səviyyədə biləni
təbii ki, Denis Silvadır. Həmçinin, Saşa Stamenkoviç də artıq uzun müddətdir,
Azərbaycandadır, bu dili başa düşür. “Necəsən”, “yaxşısan”, “salam”, “sağ ol”
tipli sözləri anlayır. Karlos Kardozo da Azərbaycanda qısa müddətdir çıxış etməsinə
baxmayaraq, dilimizi başa düşür və azərbaycanca danışmağa cəhd göstərir.
Ümumiyyətlə, mən bunun tərəfdarıyam ki, Əsasnaməmizə ana dilimizlə bağlı bənd
salınmalıdır. Mən jurnalist, peşəsini sevən biri kimi, ana dilimizə qarşı həssasam
Təəssüf ki, bu gün bəzi mətbu orqanlarda çalışan jurnalistlər, eləcə də efir məkanında
ana dilimizin “anasını ağlar qoyublar”. Mən buna həssaslıq və böyük ürək ağrısı
ilə yanaşıram. O ki, qaldı, bayaqkı təklifimə, “böyük beşlik” ölkələrində bu təcrübə
var. Səhv etmirəmsə, həmin dövlətlərdə belə bir tələb var futbolçuların
qarşısında: müqavilə bağladığı gündən 1 il sonra legionerlər çıxış etdikləri
ölkənin rəsmi dilindən imtahan verməlidirlər. Hətta bir misal çəkim, əminliklə
yaddaşımda qalan bir şeydir, Xavyer
Zanetti vaxtilə İtaliya klublarından “İnter”də çıxış etdiyi dönəmdə ingilis
dilini bilmədiyi üçün İngiltərəyə getməyib.
İngiliscə çox zəif bildiyinə görə, ingilis klublarından birinin səhv
etmirəmsə, “Mançester Yunayted”in təklifini
rədd etməli olmuşdu. Elə “manikunianlar” da buna qarşı çıxmışdı. Yəni, bu məsələlərdə
bir qədər həssaslıq göstərmək lazımdır. Topaz Premyer Liqasıbda çıxış edən
klubların əcnəbi futbolçularla bağladığı müqavilələrdə belə bir bənd olmalıdır.
Təbii ki, bizim o peşəkar səviyyəyə
çatmağımıza hələ çox var. Gələcəkdə bu haqda düşünülməlidir. Klublar Komitəsi də
yaradılıb artıq. Məncə, bu məsələ nə vaxtsa müzakirəyə çıxarılacaq. Azərbaycana gələn futbolçu heç olmasa, ana
dilimizdəki sadə primitiv, məişətdə lazım olan sözlərlə bağlı imtahan verməlidir.
Özümüzü avropalılara, Avropa klublarına bənzətmək istəyiriksə, Əsasnamədə bu da
öz əksini tapmalıdır. Ölkəmizə gələn əcnəbi futbolçulara “Azərbaycan dilini
bilməlisən”, “Azərbaycan haqda məlumatın olmalıdır” kimi şərtlər qoyulmalıdır və
1 ildən sonra ondan imtahan götürülməlidir. Mən həmişə bunun tərəfdarı olmuşam,
hətta bir neçə il öncə jurnalistika fəaliyyətim ərzimdə bu təklifi efirdən də səsləndirmişəm.
Amma bu indiki vəziyyətdə mümkünsüz görünür, çünki bizim hələ o “böyük beşlik”
ölkələrinin səviyyəsinə çatmağımıza çox-çox illər lazım olacaq”.
Səbuhi Məmmədov (“İnter”): “Prezident Nikolov anlayır, danışa bilmir. Baş məşqçi
Kaxaber Tsxadadze də anlayır, ancaq danışa bilmir. Əcnəbi futbolçular arasında
məişət səviyyəsində anlayan futbolçular var. Məsələn, gürcüstanlı Giorgi Lomaya
Azərbaycan dilində ünsiyyət qura bilir. Təbii ki, sərbəst danışa bilmir.
Klubumuzda bir çox hallarda danışıq vasitəsi kimi Azərbaycan dilindən istifadə
olunur”.
Elvin Yaqubov (AZAL) : “Klubumuzda Azərbaycan dilində normal
danışandan tutmuş, bəsit futbol terminlərini bilənə qədər var. Məsələn, Viktor
İqbekoyi ilə rahatca azərbaycanca danışa bilərsiz. Uzun illərdir, Azərbaycanda
yaşadığından, dilimizdə danışılanın çoxunu başa düşür və özü də sərbəst şəkildə
fikrini ifadə edir. Oskars Klava da bilir dilimizi. Digər legionerlərimiz isə
komandaya hələ yenicə qoşulublar, ilk
mövsümlərini keçirirlər. Ona görə də çətin ki, dilimizdə sərbəst danışa bilsinlər.
Amma “salam”, “necəsən” kimi bəsit sözləri
hamısı bilir”.
Hüseyn Cəbrayıloğlu (“Xəzər Lənkəran”): “Tounkara bilir. O,burda öyrənib. Tam olmasa
da, çox sözü başa düşür Tomiç və Alfred
Sanko isə türkcə danışa bilir. “
Rəşad Məmmədov ( “Sumqayıt”) : “Bizim klubda demək olar ki, legioner yoxdur.
Yalnız Pərdis-Fərcad Azad var ki, o da dilimizdə səlis danışmağı bacarır”
Ürfan Məmmədzadə
