Bir şahmatçı üçün fiziki hazırlıq nə dərəcədə önəmlidi? Ümumiyyətlə, şahmatçıya fiziki cəhətdən möhkəm olmaq lazımdımı?
Əslində, “şahmatçının fiziki hazırlığa ehtiyacı yoxdu” fikrini bu oyunu bilən hər kəs təsdiq edər. Əgər (!) şahmatı futbol, tennis, atketika və s. bu kimi idman növləri ilə müqayisə etsək.
Elmi cəhətdən də təsdiq olunub ki, orqanizm üçün insan beyninin yüklənməsi bədənin fiziki yüklənməsindən daha çətindi. Şahmatçı saatlarla bir yerdə oturub müxtəlif fikri əməlliyyatlar aparır, çıxış yolları axtarır və ən çətin variantlara baş sındırır. Şahmat görüşünün oynanıldığı yer də həmişə standartlara uyğun olmur. Qısaca, orqanizm həmişə bu yüklənmələrə hazır olmur.
Bobbi Fişer oynadığı partiyaların birində şahmat fiqurunu dünyanın ən ağır daşı adlandırmışdı. O, sanki bu fiqurun yerini dəyişmək üçün bütün fiziki gücünü ortaya qoyur. Şahmatçımız Vüqar Həşimov oyun zamanı huşunu itirmişdi. Səbəb isə yarış arenasında olan nəmişlik idi. Həmçinin güclü zehni yüklənmədən təzyiqi normada deyildi. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, hazırlığı olmayan orqanizm bu şəraitlərə dözə bilmir.
Bütün bunlar sübut edir ki, şahmatçıya fikri, psixoloji hazırlıqdan yanaşı fiziki hazırlıq da mütləq lazımlıdı.
Qaçış trenajoru, bir neçə qantel və xüsusi alətlər…Kardio məşqlər – qaçış, velosiped, yüngül gimnastika şahmatçı üçün xeyri olar ki, ziyanı olmaz. Az eşitməmişik ki, turnirə yaşı başlayan şahmatçı haqqında – “O, yaxşı başlamışdı, amma sona yaxın çox yoruldu və mübarizə apara bilmədi”, – cümləsini desinlər. Məhz “çox yoruldu” ifadəsi fiziki cəhətdən hazır olmayan idmançıya şamil edilir.
2012-ci ildə Veyk-an-Zee turnirində çempion olan Levon Aronyan bu uğurunu belə şərh edir:
“Mən son günlərdən şahmatdan tamamilə uzaq qaldım. Vaxtımın əksıriyyətini təbiətdə keçirirdim və hər səhər qimnastika ilə məşğul olurdum”
Əlbəttə, tamamilə fizikaya üstünlük vermək lazım deyil. Söhbət şahmatda fiziki kondisiyaların da dəstəklənmsindən gedir. Hazırki şahmatı nəzərə alsaq, nailiyyət qazanan şahmatçının fiziki hazırlığının da yüksək olduğuna diqqət yetirə bilərik. Əks halda çempion olmaq ehtimalı çox aşağıdı.
Layihə AFFA yanında Media Komitəsi tərəfindən maliyyələşdirilir.
